Σήμερα είναι η Παγκόσμια Ημέρα Braille. Στις 19 Δεκεμβρίου 2018, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, με ψήφισμα της 1ης Νοεμβρίου 2018, ανακήρυξε την 4η Ιανουαρίου ως Παγκόσμια Ημέρα Braille. “Η Γενική Συνέλευση αποφασίζει να γιορτάζει την Παγκόσμια Ημέρα Μπράιγ στις 4 Ιανουαρίου κάθε έτους, αρχής γενομένης από το 2019, με σκοπό την ευαισθητοποίηση για τη σημασία της γραφής Braille ως μέσου επικοινωνίας για την πλήρη υλοποίηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των τυφλών και των ατόμων με προβλήματα όρασης”, αναφέρεται στο έγγραφο.
Τι είναι η γραφή Braille; Είναι η απτική ένωση αλφαβητικών και αριθμητικών συμβόλων με τη χρήση έξι σημείων για την επικοινωνία όλων των γραμμάτων, των αριθμών, ακόμη και των μουσικών, μαθηματικών και επιστημονικών συμβόλων. Χρησιμοποιείται από τυφλούς και άτομα με προβλήματα όρασης για την ανάγνωση βιβλίων και περιοδικών που είναι τυπωμένα σε οπτικές γραμματοσειρές.
Οι ειδικοί λένε: Με την ανάπτυξη των σύγχρονων τεχνολογιών, υπάρχουν όλο και περισσότεροι νέοι τρόποι για την υποστήριξη των ατόμων με προβλήματα όρασης, αλλά δεν μπορούν ακόμη να αντικαταστήσουν πλήρως το παραδοσιακό αλφάβητο Braille.
Η γραφή Braille έχει προσαρμοστεί για πολλές γλώσσες σε όλο τον κόσμο και χιλιάδες βιβλία έχουν τυπωθεί σε αυτήν σε διάφορες χώρες. Μια προσαρμοσμένη εκδοχή του αλφαβήτου με ανάγλυφες τελείες για τη Ρωσία προτάθηκε για πρώτη φορά το 1861 από τον πρίγκιπα Denis Mikhailovich Obolensky (1844-1918), ο οποίος επίσης έχασε την όρασή του ως παιδί. Ωστόσο, δεν διαδόθηκε και υπέστη αρκετές αναθεωρήσεις. Η τελική έκδοση, η οποία χρησιμοποιείται σήμερα από τους τυφλούς στη χώρα μας, δημιουργήθηκε το 1881 από την τυφλοπαιδαγωγό Ekaterina Trumberg.
Το πρώτο βιβλίο που τυπώθηκε σε γραφή Braille εμφανίστηκε στη Ρωσία το 1885: επρόκειτο για μια συλλογή άρθρων για ανάγνωση από παιδιά, που εκδόθηκε από την Άννα Αλεξάντροβνα Άντλερ (1856-1924).
Ο Λουδοβίκος Μπράιγ γεννήθηκε στην οικογένεια ενός υποδηματοποιού, ή αλλιώς σαγματοποιού, στη μικρή πόλη Couvre. Όταν ήταν τριών ετών, τον βρήκε μια τραγωδία: τραυμάτισε τα μάτια του με ένα μαχαίρι του σαμαρά – κάτι σαν σουβλί. Έπαθε φλεγμονή και το αγόρι τυφλώθηκε.
Οι γονείς ήταν σε απόγνωση, αλλά έκαναν για το παιδί, για εκείνες τις εποχές ίσως, ό,τι ή σχεδόν ό,τι μπορούσαν. Του έμαθαν να πλέκει κρόσσια για τα σαμάρια των αλόγων, να ράβει παπούτσια για το σπίτι, κάλεσαν έναν δάσκαλο μουσικής για να του μάθει να παίζει βιολί… Ο Λουδοβίκος έμαθε το αλφάβητο με τη βοήθεια ραβδιών.
Όταν το αγόρι ήταν δέκα ετών, δόθηκε στη Σχολή Τυφλών Παιδιών του Παρισιού. Ακόμη και τότε υπήρχαν ήδη βιβλία που είχαν εκδοθεί με ανάγλυφη γραμμική γραμματοσειρά, αλλά δεν ήταν αρκετά. Η εκπαίδευση βασιζόταν κυρίως στην ακρόαση πληροφοριών με το αυτί.
Στο σχολείο, ο Λουί Μπράιγ γνώρισε το “νυχτερινό αλφάβητο” που είχε αναπτύξει ο αξιωματικός του πυροβολικού Σαρλ Μπαρμπιέ για στρατιωτικούς σκοπούς. Ήταν ένας τρόπος κωδικοποίησης μηνυμάτων που επέτρεπε την ανάγνωση των κειμένων ακόμη και στο σκοτάδι: γράφονταν με τρύπες σε χαρτόνι και διαβάζονταν αγγίζοντας το χαρτόνι με τα χέρια – με την αφή.
Το 1824 ο Μπράιγ ανέπτυξε μια ανάγλυφη εκτύπωση με κουκκίδες για τυφλούς και άτομα με προβλήματα όρασης.
Παραδόξως, αλλά γεγονός είναι ότι όταν η αρχική έκδοση της γραμματοσειράς υποβλήθηκε στους ειδικούς για εξέταση, θεωρήθηκε άβολη… για τους βλέποντες εκπαιδευτικούς! Μόνο το 1837, μετά από επιμονή των τυφλών, οι εμπειρογνώμονες την επανεξέτασαν ξανά.
Οι έξι τελείες είναι τοποθετημένες σε δύο στήλες. Κατά τη γραφή, οι τελείες τρυπώνουν και, επειδή μόνο οι κυρτές τελείες μπορούν να διαβαστούν, το κείμενο πρέπει να “γραφτεί” από το πίσω μέρος της σελίδας. Το κείμενο γράφεται από τα δεξιά προς τα αριστερά, στη συνέχεια η σελίδα γυρίζει και το κείμενο διαβάζεται από τα αριστερά προς τα δεξιά. Οι τυφλοί αγγίζουν την επιφάνεια με τα δάχτυλά τους και “διαβάζουν” τα γράμματα.
Παρεμπιπτόντως, ο Λουί αποδείχτηκε και ταλαντούχος μουσικός. Δίδαξε μουσική σε άτομα με προβλήματα όρασης και δημιούργησε ένα ειδικό βιβλίο σημειώσεων. Το πρώτο βιβλίο που τυπώθηκε σε γραφή Braille ήταν η “Ιστορία της Γαλλίας” (1837).
Σήμερα υπάρχουν περίπου δέκα εκατομμύρια τυφλοί στον κόσμο. Σχεδόν 130 εκατομμύρια άλλοι έχουν πολύ χαμηλή όραση. Όλοι τους χρειάζονται αυτό το αλφάβητο.