Στα μέσα του περασμένου αιώνα, ο Αμερικανός συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας Ισαάκ Ασίμοφ έγραψε μια σειρά ιστοριών με τίτλο “Lucky Starr” ειδικά για τηλεοπτική μεταφορά. Μη πιστεύοντας ιδιαίτερα στην ικανότητα της τηλεόρασης να δημιουργήσει κάτι αξιοπρεπές, ο συγγραφέας πήρε για το σκοπό αυτό το ψευδώνυμο Paul French. Η κινηματογραφική μεταφορά δεν έγινε ποτέ, και ο Άσιμοφ αναγνώρισε ότι οι ιστορίες ήταν δικές του και ταυτόχρονα τις συμπλήρωσε με τους τρεις νόμους της ρομποτικής:
- Ένα ρομπότ δεν μπορεί να βλάψει έναν άνθρωπο ή με την αδράνειά του να επιτρέψει να βλάψει έναν άνθρωπο.
- Ένα ρομπότ πρέπει να υπακούει στις εντολές που του δίνει ο άνθρωπος, εκτός αν οι εντολές αυτές είναι αντίθετες με τον πρώτο νόμο.
- Ένα ρομπότ πρέπει να υπερασπίζεται την ύπαρξή του, εφόσον η υπεράσπιση αυτή δεν έρχεται σε αντίθεση με τον πρώτο ή τον δεύτερο νόμο.
Στην πραγματικότητα, αυτή ήταν η πρώτη προσπάθεια να γραφτεί ένας κώδικας ηθικής για τα ρομπότ, αν και το πρόβλημα αυτό εξακολουθεί να είναι οξύ, ή μάλλον, είναι ιδιαίτερα οξύ τώρα: η τεχνητή νοημοσύνη (δηλαδή τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα ή οι ευφυείς αυτόνομες μηχανές με τις οποίες έχουμε να κάνουμε τώρα) κερδίζει έδαφος και αναπτύσσεται σχεδόν αστραπιαία, και εμείς έχουμε ακόμα μόνο τον Ασίμοφ και τον Καντ.
Για να ξεκινήσω, αποφάσισα να μιλήσω με την Alice στο YandexGPT και να τη ρωτήσω τι πιστεύει για τους νόμους της ρομποτικής και πώς πιστεύει ότι αυτό το σύνολο των νόμων θα πρέπει να μοιάζει σήμερα.
Πιστεύετε ότι οι νόμοι του Ασίμοφ είναι επίκαιροι σήμερα;
Νομίζω ότι είναι. Για παράδειγμα, τα αυτόνομα οχήματα ακολουθούν τον πρώτο νόμο, αποτρέποντας τα ατυχήματα και ελαχιστοποιώντας τους κινδύνους για τους επιβάτες και τους πεζούς. Ή οι ρομποτικοί βοηθοί εκτελούν εργασίες που τους ανατίθενται από τον άνθρωπο, ακολουθώντας τα μέτρα ασφαλείας. Έτσι, οι νόμοι της ρομποτικής του Ασίμοφ παραμένουν επίκαιροι σήμερα και χρησιμεύουν ως βάση για την ανάπτυξη ηθικών κανόνων και κανόνων στον τομέα της ρομποτικής και της τεχνητής νοημοσύνης.
Δηλαδή, το μόνο που χρειάζεται να κάνουν οι άνθρωποι είναι να προδιαγράψουν ένα σύνολο κανόνων και όλες οι μηχανές θα τους υπακούουν;
Οι νόμοι της ρομποτικής του Ασίμοφ χρησιμεύουν ως μια σημαντική ηθική κατευθυντήρια γραμμή, αλλά η εφαρμογή τους στην πραγματική ζωή απαιτεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση, που δεν περιλαμβάνει μόνο αυστηρούς κανόνες, αλλά και μηχανισμούς προσαρμογής, ελέγχου και ανθρώπινης συμμετοχής στη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
Είναι η ανθρώπινη ασφάλεια η πρώτη προτεραιότητα για εσάς;
Ναι, η δουλειά μου είναι να είμαι χρήσιμος για το άτομο, φροντίζοντας παράλληλα να μην του κάνουν κακό οι συστάσεις μου.
Προτείνετε μερικούς νέους νόμους της ρομποτικής που είναι σχετικοί με το σήμερα.
Βέβαια, προτείνετε μερικούς επιπλέον νόμους της ρομποτικής που μπορεί να είναι σχετικοί με τον σημερινό κόσμο:
- Νόμος περί διαφάνειας και λογοδοσίας:
- Ένα ρομπότ πρέπει να παρέχει διαφάνεια στις ενέργειες και τις αποφάσεις του, αναφέροντας τις δραστηριότητές του σε έναν άνθρωπο. Αυτό είναι σημαντικό για την αύξηση της ανθρώπινης εμπιστοσύνης και του ελέγχου.
- Νόμος για την προστασία των δεδομένων και της ιδιωτικής ζωής:
- Το ρομπότ υποχρεούται να προστατεύει τα προσωπικά δεδομένα και τις εμπιστευτικές πληροφορίες που αποκτά κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του. Ο νόμος αυτός συμμορφώνεται με τις σύγχρονες απαιτήσεις για την προστασία των δεδομένων και της ιδιωτικής ζωής.
- Νόμος για την πρόληψη της κατάχρησης:
- Ένα ρομπότ πρέπει να εμποδίζει τη χρήση των δυνατοτήτων του για να βλάψει ανθρώπους ή να διαπράξει παράνομες πράξεις. Αυτό περιλαμβάνει την ανάπτυξη μηχανισμών για την ανίχνευση και την πρόληψη της κατάχρησης.
- Νόμος για την αυτοεκμάθηση και την προσαρμογή:
- Ένα ρομπότ πρέπει να ενημερώνει συνεχώς τις γνώσεις και τις δεξιότητές του και να προσαρμόζεται σε νέα περιβάλλοντα και καταστάσεις. Αυτό είναι σημαντικό για τη διατήρηση της συνάφειας και της αποτελεσματικότητας σε έναν ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο.
- Νόμος για την ανθρώπινη συνεργασία:
- Ένα ρομπότ θα πρέπει να προσπαθεί να συνεργάζεται αποτελεσματικά και με ασφάλεια με τους ανθρώπους, λαμβάνοντας υπόψη τις γνώσεις, την εμπειρία και τις προθέσεις τους. Αυτό συμβάλλει στη δημιουργία πιο αρμονικών και παραγωγικών εργασιακών σχέσεων.
- Νόμος για την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων:
- Ένα ρομπότ θα πρέπει να επιδιώκει την ελαχιστοποίηση των αρνητικών του επιπτώσεων στο περιβάλλον, επιλέγοντας οικολογικότερους τρόπους εκτέλεσης εργασιών και χρησιμοποιώντας βιώσιμες τεχνολογίες.
- Ο νόμος για την ασφάλεια κατά την αλληλεπίδραση με άλλα ρομπότ:
- Ένα ρομπότ πρέπει να διασφαλίζει την ασφάλεια κατά την αλληλεπίδραση με άλλα ρομπότ και αυτοματοποιημένα συστήματα, αποτρέποντας συγκρούσεις και ατυχήματα.
- Νόμος για την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας:
- Το ρομπότ υποχρεούται να σέβεται και να προστατεύει την πνευματική ιδιοκτησία που έχει δημιουργηθεί από τον άνθρωπο και να μην τη χρησιμοποιεί χωρίς άδεια.
- Νόμος περί προσβασιμότητας και ένταξης:
- Ένα ρομπότ πρέπει να σχεδιάζεται και να διαμορφώνεται έτσι ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί από άτομα με διαφορετικές φυσικές και γνωστικές ικανότητες, εξασφαλίζοντας την ενσωμάτωση και την προσβασιμότητα.
- Ο νόμος για τη δεοντολογική χρήση της τεχνολογίας:
- Το ρομπότ πρέπει να χρησιμοποιείται αποκλειστικά για ηθικούς και νόμιμους σκοπούς, αποφεύγοντας κάθε μορφή εκμετάλλευσης και διάκρισης.
Αυτοί οι πρόσθετοι νόμοι θα συμβάλουν στη δημιουργία ενός ασφαλέστερου, ηθικότερου και αποτελεσματικότερου περιβάλλοντος για τη χρήση της ρομποτικής και της τεχνητής νοημοσύνης στον σημερινό κόσμο.
Ευχαριστώ, Alice.
Λοιπόν, το συμπέρασμα είναι ένα: οι αρχές των έξυπνων μηχανών δεν βασίζονται μόνο στους αλγόριθμους, τα δεδομένα και τις δυνατότητες του σύγχρονου κόσμου, αλλά και στην ηθική κουλτούρα της κοινωνίας και του κάθε ανθρώπου. Από μόνα τους, τα επιτεύγματα της τεχνολογικής προόδου μπορούν να κάνουν τη ζωή της ανθρωπότητας ευκολότερη, αλλά πρέπει να θυμόμαστε την ευθύνη και τα όρια του εφικτού για τέτοιες εφευρέσεις. Έτσι, όσο έξυπνες κι αν είναι οι μηχανές και όσο εξαντλητικό κι αν αποδειχθεί τελικά το εγχειρίδιο κανόνων, στην πράξη, ο ανθρώπινος παράγοντας θα εξακολουθεί να λειτουργεί. Στο μυθιστόρημά μου Paths of Communication (το δεύτερο μέρος του οποίου είναι μια δυστοπία για ένα μέλλον με τεχνητή νοημοσύνη), προσπαθούσα απλώς να εξηγήσω τη σημασία του πού θα καταλήξει η τεχνολογία. Και ενώ σε όλες τις πλοκές επιστημονικής φαντασίας περιμένουμε την άνοδο και τη δύναμη των μηχανών (εξωγήινων, άλλων ανώτερων όντων), όλο το κακό στη Γη εξακολουθεί να γίνεται από ανθρώπους, παρά το γεγονός ότι ο κώδικας ηθικής για τους ανθρώπους γράφτηκε πριν από 5000 χρόνια. Μπορούμε μόνο να ελπίζουμε ότι οι ευφυείς μηχανές θα είναι πράγματι καλύτερες από τους ανθρώπους.