Γιατί θυμόμαστε ακόμη και σήμερα αυτό το όνομα, σχεδόν τρεις αιώνες αργότερα; Ο Jacques-Etienne Mongolfier είναι ένας από εκείνους που άνοιξαν το δρόμο προς τον ουρανό για την ανθρωπότητα. Και για περισσότερο από έναν αιώνα, τα αερόστατα των αδελφών Mongolfier έγιναν το μοναδικό μέσο μεταφοράς ανθρώπων μέσω του αέρα.
Ο Jacques-Etienne γεννήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 1745 στη γαλλική πόλη Annonay. Ο πατέρας του, ιδιοκτήτης ενός μικρού εργοστασίου παραγωγής χαρτιού, δεν μπορούσε καν να φανταστεί ότι ο “μικρότερός” του και μαζί με αυτόν και τον μεγαλύτερο γιο του Joseph-Michel θα γίνονταν “ουράνιοι πρωτοπόροι”. Παρεμπιπτόντως, συνολικά στην οικογένεια υπήρχαν δεκαέξι παιδιά. Ο Joseph και ο Jacques ήταν το 12ο και το 15ο παιδί, αντίστοιχα.
Είναι δύσκολο να πούμε ποιος ήταν ο πρώτος από αυτούς που έθεσε το κλασικό ερώτημα: Γιατί οι άνθρωποι δεν πετούν; Γεγονός όμως είναι ότι η ιδέα να πετάξουν πάνω από το έδαφος κατέλαβε τα αδέλφια μια για πάντα. Ο Ιωσήφ ήταν ο πρώτος που είχε την ιδέα, αφού μια μέρα, περνώντας από ένα πλυσταριό, είδε τυχαία τα σεντόνια που στέγνωναν πάνω από την εστία να φουσκώνουν και να ανεβαίνουν προς τα πάνω.
Έχοντας εμμονή με το όνειρο της πτήσης, τα αδέλφια σχεδίασαν και κατασκεύασαν τα πρώτα αερόστατα. Τα ονόμασαν “μογγολικά αερόστατα”. Οι αυλές του οικογενειακού εργοστασίου έγιναν το “πεδίο δοκιμών”.
Στις 5 Ιουνίου 1783, το “mongolfier” για πρώτη φορά ανέβηκε στον ουρανό. Η διάμετρος του “ιπτάμενου σάκου” ήταν περίπου 12 μέτρα. Ήταν ραμμένη από καμβά και καλυμμένη με χαρτί. Λίγοι από τους παρευρισκόμενους πίστεψαν ότι αυτό το θαύμα θα μπορούσε να απογειωθεί. Μαλλί, χαρτί, ξύλο και υγρό άχυρο κάηκαν στον κλίβανο κάτω από το κέλυφος. Όπως αποδείχθηκε, αν το κέλυφος γέμιζε με θερμαινόμενο υγρό αέρα αντί για ξηρό, η ανυψωτική δύναμη του μπαλονιού θα ήταν μεγαλύτερη.
Τα πρακτικά που έγιναν για το πώς πήγε η πρώτη πτήση καταγράφηκαν: το αερόστατο έμεινε στον αέρα για 8 λεπτά και πέταξε σε ύψος 520 μέτρων για περίπου 3 χιλιόμετρα.
Οι πρώτες πτήσεις έγιναν χωρίς επιβάτες. Εμφανίστηκαν στο “mongolfier” τρεις μήνες αργότερα, στις 19 Σεπτεμβρίου 1783: στην επίδειξη του αερόστατου στις Βερσαλλίες στη γόνδολα φυτεύτηκαν ένα κριάρι, μια πάπια και ένας κόκορας. Έγιναν οι πρώτοι ταξιδιώτες στον αέρα στην ιστορία. Οι ιστορικοί γράφουν ότι ο βασιλιάς Λουδοβίκος ΙΣΤ’ και η Μαρία Αντουανέτα παρακολούθησαν την πτήση. Τα ζώα επέζησαν του αεροπορικού ταξιδιού απολύτως καλά, αλλά ο κόκορας, λένε, υπέφερε ακόμα: ένα πρόβατο τον πάτησε.
Αξίζει να σημειωθεί ότι περισσότερα από 170 χρόνια αργότερα, τον δρόμο προς το διάστημα για τον άνθρωπο άνοιξαν και ζώα – τα θρυλικά σκυλιά Λάικα, Μπέλκα και Στρέλκα.
Ενθαρρυμένοι από την επιτυχημένη επίδειξη στις Βερσαλλίες, ο Ζοζέφ και ο Ζακ-Ετιέν ξεκίνησαν να κατασκευάζουν το μεγαλύτερο αερόστατο που θα μπορούσε να σηκώσει δύο ανθρώπους στον αέρα. Το νέο αερόστατο διέφερε εντυπωσιακά από τα προηγούμενα: είχε ωοειδές σχήμα, διάμετρο άνω των 13 μέτρων, όγκο άνω των 2.000 κυβικών μέτρων και βάρος 500 κιλών. Επιπλέον, ήταν διακοσμημένο με ζώδια και χρώματα.
Στις 21 Νοεμβρίου 1783, από ένα κάστρο κοντά στο Παρίσι πέταξε το πρώτο αερόστατο, το οποίο ελεγχόταν από ανθρώπους. Ήταν ο φυσικός Jean-François Pilatre de Rosier και ο μαρκήσιος d’Arland. Οι τολμηροί ανέβηκαν πάνω από το έδαφος σε ύψος 1 χιλιομέτρου και κάλυψαν περισσότερα από 8 χιλιόμετρα σε 25 λεπτά. Έγιναν οι πρώτοι αεροναύτες.
Ο Pilatre de Rosier ήταν 29 ετών εκείνη την εποχή. Σπούδασε μαθηματικά, φυσική, χημεία και φυσικές επιστήμες και δίδαξε χημεία. Ήταν ο ιδρυτής της παρισινής επιστημονικής εταιρείας Athenaeum: διοργάνωνε διαλέξεις οι οποίες ήταν πολύ δημοφιλείς.
Ο μαρκήσιος ντ’ Αρλάν ήταν μεγαλύτερος – ήταν 41 ετών, υπηρετούσε στη βασιλική φρουρά.
Και οι δύο ήταν ένθερμοι θαυμαστές των αεροναυτικών πειραμάτων των αδελφών Μοντγκολφιέ. Έλαβαν μέρος σε εκπαιδευτικές αναβάσεις στον αέρα με δεμένα αερόστατα. Αυτοί ήταν που έπεισαν τον βασιλιά Λουδοβίκο ΙΣΤ’ ότι η πρώτη πτήση ανθρώπου με αερόστατο θα έπρεπε να πραγματοποιηθεί από μέλη της ανώτερης τάξης.
Δυστυχώς, δύο χρόνια αργότερα ο φυσικός Pilatre de Rosier έχασε τη ζωή του, αποτελώντας το πρώτο θύμα αεροπορικού δυστυχήματος στον κόσμο. Στις 15 Ιουνίου 1785, ο ίδιος και ο φίλος του, μηχανικός Pierre-Ange Romain επρόκειτο να διασχίσουν τη Μάγχη με ένα “μογγολικό”. Αλλά 15 λεπτά μετά την απογείωση, το αερόστατο πήρε φωτιά και εξερράγη…..
Η εφεύρεση των αδελφών Mongolfier τους έφερε μεγάλη φήμη. Έγιναν μέλη της Ακαδημίας Επιστημών και ο βασιλιάς τους χορήγησε τίτλο ευγενείας και οικόσημο με το σύνθημα “Έτσι ανεβαίνει κανείς στα αστέρια”.
Παρεμπιπτόντως, υπάρχει ένα αρκετά λογικό ερώτημα: γιατί οι ίδιοι οι εφευρέτες δεν διακινδύνευσαν να απογειώσουν το πνευματικό τους παιδί; Σε αυτό το σημείο οι απόψεις των ιστορικών διαφέρουν. Κάποιοι γράφουν ότι οι ίδιοι οι εφευρέτες φοβόντουσαν τρελά τα ύψη. Άλλοι λένε ότι ο Mongolfier σχεδίαζε ακόμα να πιλοτάρει προσωπικά την ιπτάμενη μηχανή, αλλά ο Λουδοβίκος ΙΣΤ’ τους απαγόρευσε να λάβουν προσωπικά μέρος στην πτήση.