Η παλαιότερη γενιά των Ρώσων και όχι μόνο, πιθανότατα, θυμάται τους στίχους από ένα υπέροχο τραγούδι: “Και στον Άρη οι μηλιές θα ανθίσουν”. Αν θα το κάνουν ή όχι – η απάντηση βρίσκεται στην ιστορία του παγκόσμιου διαστήματος. Σε κάθε περίπτωση, σήμερα επιστήμονες από διάφορες χώρες αναπτύσσουν σχέδια για τον αποικισμό όχι μόνο της Σελήνης, αλλά και του Άρη. Αυτό σημαίνει ότι διερευνώνται τα ερωτήματα για το τι θα τρώνε οι κάτοικοι των οικισμών ανάμεσα στα αστέρια. Και είναι κατανοητό: η παράδοση από τη Γη δεν θα είναι πάντα δυνατή και θα κοστίζει πολλά χρήματα.
Αποδεικνύεται λοιπόν ότι η Σελήνη έχει περισσότερα πλεονεκτήματα σε σχέση με τον Άρη όσον αφορά την καλλιέργεια διαφόρων καλλιεργειών. Συγκεκριμένα, επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Βόρειας Αριζόνα διεξήγαγαν πειράματα με τεχνητά δημιουργημένο έδαφος που αναπαράγει τις συνθήκες του δορυφόρου της Γης και του έβδομου μεγαλύτερου πλανήτη του ηλιακού συστήματος. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα φυτά αναπτύσσονται καλύτερα στο σεληνιακό έδαφος από ό,τι στο έδαφος του Άρη, αναφέρει το New-Science.ru.
Η ανακάλυψη αυτή προκάλεσε έκπληξη. Θεωρήθηκε ότι το αρειανό έδαφος, πλούσιο σε άζωτο, θα ήταν πιο κατάλληλο για την ανάπτυξη φυτών. Όμως η υψηλή πυκνότητα και η αργιλική δομή του αρειανού ρεγκόλιθου περιορίζει το διαθέσιμο οξυγόνο στις ρίζες των φυτών. Για να βελτιώσουν τη γονιμότητα, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν λιπάσματα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που βασίζονται στην ανακύκλωση ανθρώπινων αποβλήτων. Ωστόσο, η καλλιέργεια αραβοσίτου με τέτοιο λίπασμα στον Άρη έδειξε χαμηλό ποσοστό επιβίωσης των φυτών, μόλις 33,3%, σε σύγκριση με 58,8% με συμβατικά πρόσθετα αζώτου.
Σε γενικές γραμμές, μόνο η ανακύκλωση των αποβλήτων για τη διαστημική γεωπονία σαφώς και δεν αρκεί. Η έρευνα συνεχίζεται. Όπως γράφουν, οι επιστήμονες δοκιμάζουν μπρόκολο, κολοκυθάκια και μηδική. Συνδυασμοί ρεγολίθου και λιπασμάτων – οι πιο διαφορετικοί. Ας πούμε, η μηδική, δείχνει καλά αποτελέσματα στη Σελήνη και στον Άρη. Μπορεί επίσης να αποτελέσει λίπασμα για εξωγήινες καλλιέργειες.
Αλλά υπάρχουν πολλά προβλήματα. Και στη Σελήνη και στον Άρη. Για παράδειγμα, η έλλειψη ατμόσφαιρας στη Σελήνη καθιστά την επιφάνειά της ευάλωτη σε αστεροειδείς, ενώ η ακτινοβολία αποτελεί απειλή τόσο για τα φυτά όσο και για τον εξοπλισμό. Παρ’ όλα αυτά, η εγγύτητά της με τη Γη, ωστόσο, απλοποιεί το πρόβλημα της μεταφοράς τροφίμων και προμηθειών.
Όπως αποδεικνύεται, ωστόσο, τα πράγματα είναι ακόμη πιο περίπλοκα για τον Άρη. Για να γίνει ο πλανήτης κατάλληλος για γεωργία, θα χρειαζόταν μαζική διαμόρφωση του εδάφους. Οι επιστήμονες προτείνουν τη χρήση βακτηρίων που μπορούν να θερμάνουν την επιφάνεια και να δημιουργήσουν ατμόσφαιρα. Ωστόσο, όλα αυτά θα μπορούσαν να διαρκέσουν δεκαετίες και να απαιτήσουν τεράστιες οικονομικές επενδύσεις.
Έτσι, παρά τις τεχνολογικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις, η Σελήνη παραμένει ένας πιο υποσχόμενος τόπος για τους πρώτους διαστημικούς οικισμούς με δική τους γεωργία, καταλήγουν οι ερευνητές.
Εν τω μεταξύ, σύμφωνα με τον διευθυντή του IMBP RAS, ακαδημαϊκό Oleg Orlov, υπάρχει ένα αρχειακό πρόβλημα – η δημιουργία ενός συστήματος υποστήριξης της ζωής. Μέχρι στιγμής στη διαστημική πρακτική βασίζεται στην αρχή των τακτικών παραδόσεων φορτίων από τη Γη. Για μια διαπλανητική αποστολή αυτό είναι αδύνατο. Φυσικά, είναι δυνατόν να πάρουμε μαζί μας κάποιες προμήθειες. Μπορείτε να στείλετε στην τροχιά του Άρη εκ των προτέρων, για παράδειγμα, τα ίδια φορτηγά πλοία. Αλλά είναι προφανές ότι χρειαζόμαστε, όπως λέμε, “αυτοαναπαραγόμενα” βιολογικά συστήματα υποστήριξης της ζωής. Πηγές πρωτεϊνικής τροφής, η οποία είναι απλώς απαραίτητη για να μπορεί ο άνθρωπος να εργάζεται παραγωγικά σε ακραίες συνθήκες.
“Μας ενδιαφέρει η αναπαραγωγή των ζώων στο διάστημα, η οποία περιλαμβάνει όχι μόνο τη γονιμοποίηση, τη μεταφορά ή την αναπαραγωγή απογόνων, αλλά και την ανάπτυξή τους μέχρι τη σεξουαλική ωριμότητα. Μέχρι σήμερα, μπορούμε να μιλάμε για την επιτυχία ενός τέτοιου ολοκληρωμένου κύκλου μόνο για κατώτερα ζώα, όπως η μύγα των φρούτων Drosophila. Παρ’ όλα αυτά, οι μελέτες στη Drosophila μας επιτρέπουν να αναλύσουμε τους θεμελιώδεις μηχανισμούς προσαρμογής των γεννητικών κυττάρων και των αναπαραγωγικών οργάνων εν γένει στους παράγοντες της διαστημικής πτήσης. Τα δεδομένα που προέκυψαν δίνουν λόγους για συγκρατημένη αισιοδοξία όσον αφορά τη διατήρηση των πληθυσμών των πιο εξελιγμένων οργανισμών. Ειδικότερα, των ίδιων των ιαπωνικών ορτυκιών”, σημειώνει ο Ρώσος επιστήμονας.