Μια διεθνής ομάδα επιστημόνων από την Αυστραλία και την Κίνα αποκάλυψε τους λόγους για ένα από τα κυριότερα μυστήρια του ηλιακού συστήματος – την ύπαρξη της λεγόμενης αρειανής διχοτόμησης. Η φύση αυτού του φαινομένου έχει συζητηθεί από την ανακάλυψή του τη δεκαετία του 1970. Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Geophysical Research Letters (GRL).
Η αρειανή διχοτομία είναι μια έντονη υψομετρική διαφορά μεταξύ του βόρειου και του νότιου ημισφαιρίου του Άρη. Τα νότια υψίπεδα του Κόκκινου Πλανήτη (που καλύπτουν περίπου τα δύο τρίτα της επιφάνειάς του) υψώνονται 5-6 χιλιόμετρα πάνω από τα βόρεια πεδινά. Πουθενά αλλού στο ηλιακό σύστημα δεν υπάρχει τέτοια έντονη αντίθεση.
Το υπερυψωμένο έδαφος των πρώτων λειτουργεί ως φυσικό εμπόδιο στη ροή του αέρα, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται διαφορετικά πρότυπα ανέμων και να συμβάλλουν σε τοπικά καιρικά φαινόμενα.
Μια υπόθεση υποστηρίζει ότι η διχοτόμηση προκαλείται από εσωτερικούς παράγοντες, όπως η κίνηση των θερμικών ροών στο λιωμένο εσωτερικό του πλανήτη. Μια εναλλακτική θεωρία υποστηρίζει ότι ένα γιγάντιο διαστημικό σώμα στο μέγεθος του φεγγαριού της Γης συνετρίβη στον Άρη στην αρχαιότητα.
Στη νέα μελέτη, η ομάδα ανέλυσε τις δονήσεις του Άρη που εντοπίστηκαν από την μονάδα προσεδάφισης Insight της NASA κοντά στο όριο της διχοτόμησης. Τα δεδομένα έδειξαν ότι τα σεισμικά κύματα χάνουν ενέργεια γρηγορότερα στο νότο από ό,τι στο βορρά. Η πιο πιθανή εξήγηση για την παρατήρηση είναι η διαφορά στις θερμοκρασίες των πετρωμάτων στα διάφορα ημισφαίρια.
Τα θερμότερα νότια υψίπεδα του Άρη υποστηρίζουν την ιδέα ότι η διχοτόμηση προκαλείται από εσωτερικές διεργασίες όπως η συναγωγή (μεταφορά θερμότητας) στο εσωτερικό του πλανήτη.
Η μοντελοποίηση έχει δείξει ότι η διακοπή της κίνησης των τεκτονικών πλακών και του λιωμένου πετρώματος κάτω από αυτές δημιούργησε συστήματα συναγωγής στο λιωμένο πέτρωμα, με αποτέλεσμα τα νότια υψίπεδα να ανυψώνονται και τα βόρεια πεδινά να βυθίζονται.
Παλαιότεροι επιστήμονες πρότεινανότι ένα αρχαίο χαμένο φεγγάρι θα μπορούσε να έχει δημιουργήσει γιγάντια βουνά και φαράγγια στον Άρη.